AVM'ler uzun süredir sadece alışveriş için gidilen mekanlar değil; adeta yaşam merkezleri haline geldi. Ben de son bir hafta on gündür birkaç kere gidince, buradaki emekçiler üzerine düşündüm. Son gittiğimde teknoloji mağazları olan TeknoSA, MediaMarkt ve Vatan Bilgisayar'daki emek süreçlerini araştırma kararı aldım. Zaten ne zamandır LinkedIn'de işsizlik paylaşımına rast gelmiyorum. Sanırım herkes iş buldu. Ben de bu konular hakkında yazmak istiyorum.

Buraya yazdığım bilgileri çoğunlukla tr.indeed.com sitesinden elde ediyorum. Zamanında yaptığım iş görüşmelerinden de edindiğim bilgiler var. Az da olsa, çalışanlara sorabiliyorum.

📱 Şikayetler, perakende sektöründe çalışan diğer emekçilerinkine benzer. Satış danışmanlığı diye türetilmiş bir meslek var ortada. Mağazanın her işini onlar yapıyor. Buna karşılık asgari ücret ve yemek kartı veriliyor. Birkaç kişi yolun da karşılandığını söylüyor. Aynı mağaza içinde Huawei, Oppo veya Casper gibi şirketlerden gelip ürün tanıtımı ve satış yapanlara promotör denir. Onların çok şikayetine rastlamadım ama mağazanın işini yapmaktan şikayetçi olanları var. Promotörler ile satış danışmanları arasında küçük çaplı bir gerginlik de var.

💻 Günlük sekiz buçuk saat üzerinden anlaşılsa da ürün sayımı veya kapanış gibi türlü bahanelerle bu süre uzuyor. Mola bitmeden geri çağrılma durumları da oluyor. Mesai saatleri dışında şahsi telefonu aranarak ve anlık mesajlaşma uygulaması üzerinden yazılarak rahatsız edilmek de bunun bir parçası.

📺 Satılan bir ürünün yanında başka bir ürün satma baskısı var. Mesela telefon alan bir müşteriye kılıf, powerbank veya ekran koruyucusu satmak satış danışmanının bir görevi. Bunu yapmak için müşteriye yalan söylemek gerekiyor. Mobbing de çoğunlukla bu meseleden kaynaklanıyor.

📷 Çalışanlar güvencesizlikten yakınıyor. Altı ayı doldurmadan veya deneme süresi içinde işten çıkarılanlar çok fazla. Belirlenen hedefleri tutturamayanları kolayca gözden çıkarabiliyorlar. Tazminat vermemek için her şeyi yapıyorlar.

🖨️ Yöneticilerin yetersiz olduğu söyleniyor. Yükselmek için yalakalık yapmak, üstlerle arayı iyi tutmak gerekiyor. Bazı çalışanlar işe devam edebilmek için de yalaka olmak gerektiğini savunuyor.

🎥 Devrecilik uygulamalarından şikayet eden birkaç yorum gördüm. Eski çalışanlar, yeni gelenlere üstünlük taslıyor, emrivaki konuşuyor ve iş yüklüyor.

🖥️ Pandeminin ardından gelen yorumlar daha olumsuz. 2018'de patlak veren ekonomik krizin etkileri pandemiyle birleşince böyle bir tablo ortaya çıkmış olabilir. Pandemi dönemi, emek süreçleri için berbat ötesiydi. İnsanlar kısa çalışma ödeneği karşılığında normal zamandaki gibi işe gidip gelmek zorunda kaldı. Bu ödeneğin işsizlik aylığından kesilmesi de cabası.