1/10 "KRAL ÇIPLAK!" DİYECEK ELEMAN ARANIYOR
Ayşe Hür
Danimarkalı masal yazarı Hans Christian Andersen’in (1805-1875) ünlü “Kralın Yeni Elbisesi” adlı masalında, dış görünüşünden başka hiçbir şey umurunda olmayan bir Krala, iki uyanık terzi, sadece akıllı insanların görebileceği
2/10 bir elbise yaptıklarını söyleyerek Kralı çıplak dolaştırırlar. Kral, ahmak damgası yememek için susar; Kralın çevresindekiler de Kralın çıplak olduğunu gördükleri halde makamlarını, ayrıcalıklarını, kellelerini kaybetmemek için krallarına gerçeği söyleyemezler.
3/10 Kral bir gün, halkın arasına "yeni elbisesi" ile yani çıplak olarak çıkar. Başlarına bir şey gelmesin diye korkan ahali aslında olmayan elbiseye övgüler düzüp çıplak kralı alkışlarken, kalabalıkta bir çocuk bağırır: “Aaaa! Kral çıplak! Neden Krala kimse bunu söylemiyor???"
4/10 Etraflarını sadece soytarılarla, dalkavuklarla dolduran güç sahiplerinin düşebilecekleri hali anlatan bu masal okul müfredatımıza bile girmiştir! Hayret ki hayret! Andersen'i benim kuşağım Kibritçi Kız, Küçük Deniz Kızı, Hansel&Gretel gibi aşırı acıklı masallarıyla tanır.
5/10 Meğer Andersen 1841 baharında İstanbul'a gelmiş. Kız Kulesi'ni, Üsküdar'ı gezmiş. Abdülmecid'in Cuma selamlığında bandonun Rossini'den opera parçaları çalmasına ve Sultan'ın bunu garipsememesine şaşırmış. Ardından İzmir'e gitmiş. İki şehirde de ne kadar kaldığı belli değil.
6/10 Andersen'i neden andığımı anlamışsınızdır. Söz dalkavuktan açılmışken; Reşat Ekrem Koçu der ki, Topkapı Sarayı arşivindeki I. Mahmut devrine (1730-1754) ait bir arizanın ekinde şöyle bir "dalkavukluk tarifesi" varmış: Dalkavuğun burnuna fiske vurma, fiske başına: 20 para.
7/10 Başına kabak vurma, seferi: 20 para. Yüzüne tokat atma, tokat başına: 30 para. Oturduğu minderden ve setten aşağı yuvarlama: 30 para Yüzüne mürekkep veya kömür sürme: 37 para. Ellerini ve ayaklarını domuz topu ile bağlama: 40 para.
8/10 Bir salkım üzümün sapı ile beraber yedirilmesi: 40 para Kafasına yumruk indirme, yumruk başına: 40 para Çıplak başını tokatlama, tokat başına: 45 para Elinde beş on kıl kalmak ve dişlerini leylek gibi çatırdatmak şartı ile sakal boyamasına: 60 para.
9/10 Sakalın yarısı veya tamamının arpa boyunca kırkılması: Ayda 30 kuruştan 90 kuruş nafaka. Eyerinin bir tarafında üzengi bulunmayan haşarı bir ata bindirilip temaşası hoşa giderse: 300 para Kuyruğu dışarıda kalmak üzere bir fındık sıçanını ağzının içine kapatma: 400 para.
10/10 Bostan dolabına bağlanarak su içinde bir müddet durdurulmak şartıyla bostan kuyusu içinde bir devir: 600 para. Bu latifede birden fazla her devir için ayrıca 100 para. Bu latifede dalkavuk boğulup ölürse: Cenaze masrafı latifeyi yapana ait.
Günümüzde tarife ne acep?
