"Ben sizin hilelerinizle başedemedim, bu bana dert olsun, ama ben de size boyun eğmedim bu da size dert olsun"
Dersim - Seyit Rıza ve arkadaşları Uşenê Seydi, Aliyê Mirzî Silî, Hesenê İvaîmê Qıjî, Hesen Ağa, Fındık Ağa, Resik Uşen'in idam edilmesinin üzerinde 86 yıl geçti. Görüşme yapmak üzere devlet tarafından Erzincan’a davet edilen Seyit Rıza, 5 Eylül 1937 günü yolda gözaltına alınıp tutuklandı. 15 Kasım 1937 yılında Ankara'dan özel görevle gönderilen İhsan Sabri Çağlayangil'in denetiminde yapılan yasadışı bir mahkeme neticesinde Elazığ Buğday Meydanı'nda idam edilen Seyit Rıza ve arkadaşları, kimsenin bilmediği bir yere defnedildi.
Dersim Katliamı;
Devletin, 4 Mayıs 1937’de Bakanlar Kurulu kararı ile uygulamaya koyduğu, on binlerce Dersimlinin katledildiği ve yaşam alanlarından sürüldüğü Dersim Katliamı, Dersimlilerin, “Tertelu Viren-İlk Tertele” denilen 1915 Ermeni Soykırımı’na atfen “Tertelu Peen-Son Tertele” ya da “Tertele Kırmancu, Tertele Zazawu” şeklinde de ifade ettiği “Tertele-Soykırım” 86 yıl önce bugün başladı.
25 Aralık 1935’te çıkarılan “Tunceli Kanunu” ile ilk olarak, 4 Ocak 1936’da Dersim’in adı “Tunceli” olarak değiştirildi. Tunceli,devletin yaklaşık bir yıl sonra başlatacağı katliam ve soykırım operasyonuna, “Dersim’e devletin tunç eli değecek” söylemine atfedilerek verdiği isimdi.
Dersim’de katliam,sürgün ve tertele, 1938 sonlarına dek yoğun bir şekilde sürdü.15-18 Kasım 1938 tarihleri arasında Seyyid Rıza ve arkadaşlarının idam edilmesiyle katliam fiilen sonlandırıldı ancak devletin saldırıları 1939 yılı boyunca aralıklarla sürdü. Katliamdan 72 bin kişi doğrudan ya da dolaylı olarak etkilendi.
1923’te Cumhuriyetin ilanı ile birlikte “ulus devlet” inşasına girişen TC’nin gerçekleştirdiği Dersim Katliamı, fiziksel soykırımın ötesinde, yer değiştirmeye zorlanan yetişkinler ve ebeveynleri katledilerek, evlatlık verilen kız çocukları gibi gerçekler düşünüldüğünde kültürel bir soykırım amacı da taşıyordu.
Aradan geçen 86 yılda devlet hiçbir geri dönüş yapmadı, sorumlular hesap vermedi. Katliamcı asimilasyon politikaları ise bugün dersim halkına karşı yürütülmeye devam ediyor.
