ARŞALUS MARDİGANYAN.

DERSİM'Lİ, ANCAK DERSİM'İN KENDİLERİNE MEZAR OLDUĞU, TÜM AİLESİNİN KATLEDİLDİĞİ YER.
HAYAT'DA KALAN KÜÇÜK KARDEŞİNİ DE ARAMAK İLE TÜKETTİĞİ KOCA BİR
ÖMÜR.

VE KARDEŞİNİ BULAMADAN HAYAT'A VEDA ETMİŞ ACININ OCAĞI BİR
YÜREK...

İLK ERMENİ KADIN SİNEMA OYUNCUSU.

YAPTIĞI İLK FİLM'İ KENDİSİNİN YAŞADIĞI GERÇEK HAYAT ÖYKÜSÜNÜ ANLATIR.

Tarih, kan, acı ve göz yaşları karşısında ki tanıklığından ötürü, yorgun düşüp, mahçup'iyet ile utanç duymaktadır.

Daha önce, 2019 yılında sevgili Anjel Hacikoglu can bu güzel insanı yaşadıkları acı hikaye bilgisi ile paylaşmıştı.

Kendisinden alıp bizlerde paylaşmıştık.

Bazı acılar asla unutulamaz, hep kemirir durur beyninizi, yüreğinizi.

Alıp yeniden böyle düzenleyip paylaşmak istedim.

Anjel Hacikoglu'nun kaleminden...

Anjel Hacikoglu
22. April 2019
Arşalus Mardiganyan'ı tanır mısınız? Kendisi ilk Ermeni kadın sinema oyuncusuydu ve aslında oynadığı ilk filmi onun gerçek yaşamından alınmış gerçek bir
tarihti.
Dersim'de doğan Mardiganyan'ın gözleri, küçük erkek kardeşi hariç bütün ailesinin Dersim'de Kürt aşiretleri tarafından katledilmesine tanıklık etmişti. Tehcir yolundayken güzelliğiyle dikkat çeken Margidanyan, bir Kürt aşiret ağası tarafından zorla alıkonuldu fakat Mardiganyan ağanın elinden kaçmayı başardı. Lakin kaçtığı güzergahta Mardiganyan'ın güzelliği yine başına bela olmuştu. Bu sefer de Mardiganyan farklı bir aşiret ağası tarafından kaçırılarak defalarce tecavüze ve zulme uğradı. Fakat o pes etmeyerek yine kaçmayı başardı. Kaçtığı güzergahlarda güzelliği başına bela olmasın, Türk ve Kürt erkekleri tarafından kaçırılmasın diye erkek kıyafetleriyle kendisini kamufle etti. Mardiganyan ailesinin katledildiği Dersim'den Erzurum'a kadar yalın ayaklarla binlerce kilometre yol yürüdü. Mağaralarda saklandı, aç kalmamak için ormanda bitki kökleri yedi. Erzurum'a ulaştığında ise ölmek üzereyken tesadüfen Amerikalı Protestan din adamları tarafından bulundu.
Amerika'ya getirilen Mardiganyan'ın tanıklıkları "Ravished Armenia" isimli bir kitapta basıldı. Birçok dile çevrilen bu kitap 1918'e doğru 900 bin adetten fazla sattı. Kitabın dünyada yankı bulması sonucu filmi de çekildi. 1918'te çekilen bu filmin baş oyuncusu Dersimli Arşalus Mardiganyan'dı; fakat Mardiganyan rol yapmayıp kendi yaşadığı gerçek hikayeyi oynuyordu. Film ilk gişesinde rekor bir gelire imza atılmıştı, filmden elde edilen bütün gelirler ise Ermeni Soykırımı'nda ailesini katleden Ermeni yetimlerine gönderilmişti...
93 yaşında vefat eden sinemacı Arşalus Mardiganyan, yaşamının son anına kadar yaşamını küçük kardeşini gazete ilanlarıyla bulmaya adamıştı. Onun 1918'ten 1994'e kadar kardeşini bulmak için ABD'de verdiği gazete ilanları hafızamızda hep diri kalacak:
"Ben Dersim doğumlu Arşalus (Aurora) Mardiganyan. Ailem ben 14 yaşındayken Çemişgezek'te katledildi. Şu an Los Angeles'te ikamet etmekteyim. Kendim gibi Dersim doğumlu olan küçük kardeşimi aramaktayım."

Mahmut Uzun