Ekrem İmamoğlu 🇺🇦 @mereyu@qoto.org

Son günlerde bakanlık tarafından açıklanan koronavirüs vaka sayıları yüksek ama benim dikkat ettiğim başka bir nokta var.

15 Ocak 2022'de aşı olmayanlara PCR testi zorunluluğu kalktı. O zamandan bu zamana yapılan test sayılarını sıralayacak olursak:

16 Ocak 2022 🧪 364426
17 Ocak 2022 🧪 403836
18 Ocak 2022 🧪 418253
19 Ocak 2022 🧪 412031
20 Ocak 2022 🧪 414312
21 Ocak 2022 🧪 416453
22 Ocak 2022 🧪 417161
23 Ocak 2022 🧪 392281
24 Ocak 2022 🧪 401636
25 Ocak 2022 🧪 418428
26 Ocak 2022 🧪 416536
27 Ocak 2022 🧪 424164
28 Ocak 2022 🧪 438252
29 Ocak 2022 🧪 440017
30 Ocak 2022 🧪 428214
31 Ocak 2022 🧪 435513
1 Şubat 2022 🧪 452173
2 Şubat 2022 🧪 457885
3 Şubat 2022 🧪 455463

Toplamda 8007033 eder. Yazıyla sekiz milyon yedi bin otuz üç. Fahrettin Koca, salgın sürecinde halka pek çok yalan söyledi ancak geçen sene yaptığı PCR testlerinin tanesini 9,8 liraya aldığı açıklamasını doğru kabul edelim. Bu da 78468923,4 lira eder.

Bir ay bile olmadan yetmiş sekiz milyon lira sadece testlere harcanmış. Başka vasıflı işler için kullanılabilecek personelin masrafı işin ayrı bir boyutu.

Bu para ile kaç okul, kaç hastane yapılabileceğini, muhtemelen bu miktarın yine AKP'lilerin doymak bilmeyen karınlarına harcanacağı için düşünmeyi bıraktım.

NASA'nın ESA, JAXA ve CSA ile ortak yürüttüğü Artemis Programı kapsamında Mars'a ilk kez, Ay'a ise 1972'den sonra tekrar insanlı uçuş planlanıyormuş.

Bu zamana Ay'da yürüyen on iki kişi var. Tamamı Apollo Programı kapsamında uzaya giden NASA astronotu ve erkek.

🌔 Apollo 11 ile ilk kez 21 Temmuz 1969'da Ay'a varmayı başaran Neil Armstrong ve Buzz Aldrin.
🌑 Apollo 12 ile Pete Conrad ve Alan Bean ise 19 Kasım 1969'da Ay'a ayak basıyor.
🌙 Apollo 14 ile 5 Şubat 1971'de ayak basan Alan Shepard ve Edgar Mitchell.
🌕 Apollo 15 ile David Scott ve James Irwin, 31 Temmuz 1971'de Ay'a ayak basıyor.
🚀 Apollo 16 ile John Young ve Charles Duke, 21 Nisan 1972'de Ay'da yürüme şerefine nail olan bir düzine insan arasına katılıyor.
🌌 Apollo 17 ile Ay'a giden son ikili Harrison Schmitt beraberindeki Ay'a yürüyen son insan olarak kabul edilen Gene Cernan'dır.

Ay'da yürümek çoğu insanın isteyeceği bir deneyim elbette ama Ay'a gidip üzerinde yürümeyen de on iki kişi vardır. Bu kişilerin de tamamı Apollo programındadır. Bunlar: Ay'a gidip sağ dönen ilk insan Frank Borman, Ay'a iki kez giden tek insan Jim Lovell, Bill Anders, Tom Stafford, Neil Armstrong ve Buzz Aldrin'in yol arkadaşı Michael Collins, Dick Gordon, Jack Swigert, Fred Haise, Stu Roosa, Al Worden, Ken Mattingly ve Ay'dan dönen son insan Ron Evans'tır.

Atatürk düşmanı sözde tarihçi Yavuz Bahadıroğlu veya gerçek adıyla Niyazi Birinci'nin oğlu Mücahit Birinci, Ekrem İmamoğlu'nun kazanıp turuncudan kırmızıya çevirdiği Beylikdüzü'nün belediye meclisine seçilen 12 AKP'li üyeden biriydi. CHP'nin ise 19 üyesi vardı. Belediye meclisinde İmamoğlu, bu zata ne yaptıysa her meseleyi başta İmamoğlu olmak üzere, iktidar karşıtı olan herkese; herkesin değer yargılarına getiriyor. Adının karıştığı skandallarla AKP'li olmanın özeti niteliğindeki bu adam, sırf İmamoğlu karşıtı olduğu için önce partide görev verildi, sonra televizyonlara çıkarıldı. Sonunda yaptığı şaklabanlıklarla, yaranmaya çalıştığı reisinin de gözünden düştü. Beylikdüzü Belediye Başkanı olmayı beklerken saray soytarısı olarak biten bir kariyer. Ne acı!

Bugün 4 Şubat Dünya Kanser Günü.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 2019'da 18 milyon kişiye kanser tanısı konmuş ve 9,5 milyon kişi kanser nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Karşılaştıracak olursak, o yılın sonundan beri hayatımızı etkileyen koronavirüs nedeniyle ölenlerin sayısı toplam 6 milyonu geçmemektedir. Bulaşıcı bir hastalık olmayan kanserin bu kadar can alması ciddi bir halk sağlığı sorunudur.

Türkiye'de her yıl 160 bin civarı kanser tanısı konurken 90 binin üzerinde vatandaş, kanser nedeniyle vefat ediyor. Bu da tüm ölümlerin %20'si eder. Kanser aynı zamanda, koroner rahatsızlıklardan sonra en çok can alan hastalık.

Türkiye'de en çok görülen kanser türleriyse, kadınlarda vakaların neredeyse yarısını oluşturan meme kanserinden sonra tiroid kanseri ve kalın bağırsak kanseri, erkeklerde ise akciğer kanserini takiben prostat kanseri ve kalın bağırsak kanseridir.

Sağlık Bakanlığı, kanserin nedenlerini sigara ve alkol kullanımı, radyasyona maruz kalma, kötü beslenme alışkanlığı ve hava kirliliği olarak sıralamıştır. Yaş, cinsiyet ve aile öyküsü de kansere yakalanmada etkili olmaktadır.

Kanserin önlenmesi için yediğimize içtiğimize dikkat etmek, fiziksel aktivite ve düzenli tarama gibi bizim yapabileceklerimiz yanında hükümetlerin yapması gerekenler var. Bunun başında kanserin halka tanıtılması, kanser araştırma ve aşı çalışmalarının hız kazanması ve onkoloji hastanelerinin artırılması gelmektedir.

PKK saldırısı sonucu şehit düşen Piyade Er Tarık Tarcan, 31 Ekim 1995'te doğmuştu. Ailesinin tek çocuğuydu, Fenerbahçeliydi. 2020'de Osmangazi Üniversitesi Maden Mühendisliği bölümünden mezun olup iş bulması kolaylaşsın diye askere gitmişti. Terhisine bir ay kalmıştı. Cizre, onun usta birliğiydi. Nereden bilecekti?

Pandemi döneminin pek çok unutulmazı var ancak bu dönemde benim için çarpıcı olan ifadeler şunlar:

🍝 Her kriz gibi bu krizde de insanlar paniğe kapıldı. Daha önce kuş gribi ve domuz gribi pandemilerini yaşamış biri olarak, insanların bu kadar aptalca paniklediği bir olay daha hatırlamıyorum. Marketlerdeki makarna ve tuvalet kağıtları tükenmişti. "Hepimiz öleceğiz!" paranoyası hep olur ama pandeminin balındaki bu hal 15 Mart 2020'de Makarna Üreticileri Sanayicileri Derneği Başkanı Nihat Uysallı'nın "Türkiye'yi makarnaya boğarız." açıklamasını yapmasına neden oldu.

🙏 Tek gündemin koronavirüs olduğu günlerde Tayyip Erdoğan da Çankaya Köşkü'nde Koronavirüsle Mücadele Eşgüdüm Toplantısı düzenlemişti. Burada yaptığı "Sabır ve dua ile bu süreci aşacağımıza inanıyorum." açıklaması ise olay oldu.

🏠 Pandemi döneminde en zengin 10 kişinin toplam serveti 700 milyar dolardan 1,5 trilyon dolara yükselmiş. Pandemi süresince zenginle fakirin arasındaki uçurumun kanıtı niteliğinde bir İnstagram paylaşımıydı Hacı Sabacı'nınki. Gelen tepki üzerine "sakin ol champ.. evdeyim" yanıtı da tuz biber oluyordu üzerine.

⛔ 1 Nisan 2020'deki Bilim Kurulu toplantısının ardından Fahrettin Koca'nın "Virüs çok kolay bulaşıyor. Başka hastalıklarda görmediğimiz bir hızda ilerliyor. Daha önce böyle bilmiyorduk." açıklaması da aklımdan çıkmıyor.

🎂 Tam bir faciaya dönüşen kriz yönetiminin ürünü, sokağa çıkma yasağının ilan edilmesiyle literatüre giren "30 büyükşehir ve Zonguldak" ifadesi. Pandeminin adeta sembolü haline gelen Luppo alan adamın önce hedef gösterilip sonra haklı bulunması da yaşadığımız akıl tutulmasının özeti niteliğindedir.

🍳 Herkesin eve kapandığı, milletin yeni uğraşlar edindiği Nisan 2020'de düzenli aralıklarla birilerini linç etmeyi alışkanlık haline getirmiş kitlenin hedefi bu sefer Duygu Özaslan oldu. İlgili kişi, tavaya kırdığı yumurtaya "sunny side up" dediği için nefret oklarını üzerine çekmişti.

🔫 Sosyal medyadaki onursuz aktroller tarafından yeterinde hedef gösterildiğimizi düşünürken Ülke TV ekranlarında 15 Temmuz'un kursağında kaldığını ve komşularının listesini yaptığını söyleyen Sevda Noyan imdada yetişti. Kendisine şükranlarımızı sunmalı mıyız, bilmiyorum.

🏰 Yazın unutuluveren salgın, sosyal medyada her zamanki gibi dalgaya vurulurak ciddiyetini de kaybetmişti. 25 Ekim 2020'de Malatya'ya yaptığı ziyarette Tayyip Erdoğan'ın eve ekmek götüremediğini söyleyen vatandaşa "Bu laf abartılı geldi bana." demesi yine üzerinde hiç de komik olmayan mizah denemeleri yapılmasına neden oldu.

💍 Göreve geldiğinden beri tek işi olan ekonominin berbat olmasına neden olmuş Berat Albayrak'ın İnstagram'dan yaptığı "At izinin it izine karıştığı..." ifadesini de içeren bir açıklamayla istifa etmesi de 2020'nin en can alıcı olaylarındandı. Asıl olay ise kırk sekiz saat haber kanallarını susturduktan sonra, İletişim Başkanlığı'nın "görevden af talebi" diye bir şey uydurması. Dil Devrimi'ni uydurma sözcükler üzerinden eleştiren kişiler yenikonuş düzeni getiriyorlar.

🎓 Melih Bulu'nun Boğaziçi'ne rektör olarak atanması üzerine gerçekleşen protestoların kilit sloganı olan "Aşağı bakmayacağız." da bu sürecin unutulmazlarındandı.

💡 Şimdilik pandemiyi bir kenara bırakalım. PKK, Gara'da 13 insanı katletmişken kongrelerini sürdüren AKP'nin genel başkanı Tayyip Erdoğan tarafından övülürken söylediği "lebaleb" sözcüğü de uzun süre gündemde kaldı.

🚺 20 Mart 2020'de Resmi Gazete'de yayımlanan kararla Türkiye'nin taraf olmaktan vazgeçtiği İstanbul Sözleşmesi üzerine çok yazıldı, çizildi. En çarpıcı ve bence çok da gerçeği yansıtmayan slogan "İstanbul Sözleşmesi yaşatır!" oldu.

💲 Merkez Bankası'nın rezervlerini pervasızca harcaması bir tartışmaya neden oldu. Bu dönemde pek çok insan "128 milyar dolar nerede?" diye sordu. Bu soru çarpıtmalar, hedef göstermeler dışında cevaplanabilmiş değil.

💉 Mevlüt Çavuşoğlu'nun "Turistin görebileceği herkesi mayıs sonuna kadar aşılayacağız." açıklamasından bir hafta sonra Go Türkiye'nin Twitter hesabından paylaşılan tanıtım videosunda maskelerin üzerinde "Enjoy, I'm vaccinated." yazması pek çok kişiden tepki çekti. Gerçekten hiçbir dönemde Türkiye Cumhuriyet vatandaşı olduğum için bu kadar aşağılanmamıştım. Buna tepki gösterenlerin bir süre sonra "Aşılarım tam." diye konuşması da ilginçtir.

💾 11 Eylül 2021'de düzenlen aşı karşıtı mitingde bir vatandaşın "Allah seni kahretsin Bill Gates, sen de yargılanacaksın köpek!" demesi komik olmasının yanı sıra, aşı karşıtlarının nasıl bir kafa yapısı olduğunu da gösteriyordu.

02.II.2022 ya da 2 Şubat 2022, yalnızca 2 ve 0 rakamlarını içermesinin yanında, bize 2023'e 333 gün kaldığını bildiriyor.

Yani Cumhuriyet'in yüzüncü yaşına gireceği 29 Ekim 2023, bugüne DSÖ'nün pandemi ilan ettiği 11 Mart 2020'den daha yakın.

11 Mart 2020'nin üzerinden 1 yıl 10 ay 22 gün veya 693 gün geçmiş. 29 Ekim 2023'e ise 1 yıl 8 ay 27 gün var. Bu da 634 gün eder.

@kayfabeengineer TRT vergisi kaldırıldı gerçi ama kurum yandaşlığa devam ediyor. Keşke tarafsız olabilse. Bu uygulamaları saymazsak, TRT 2 ve TRT Belgesel'deki birkaç program dışında yarar sağlayan pek bir şey yok maalesef. TRT özelinde söylemiş olmayayım ama devlet kurumları arpalık olmamalı.

TRT Dinle'de öyle çalma listeleri yapmışlar ki insanın dinledikçe dinleyesi geliyor. Uygulama da Spotify ile yarışır güzellikte.

@kayfabeengineer
Gamdan hisar oldu mekanım yurdum
İşitmez avazım, dinlemez virdim
Bir değil, beş değil, on değil derdim
Düğümler baş verdi, sıralandı gel

Aktroller, Gezi Parkı eylemlerinin sosyal medyada yarattığı etkiye yanıt veremeyen AKP'nin benzeri toplumsal olaylara karşı oluşturduğu bir troll ordusudur.

2013'te küçük adımlarla da başlasa 2014'teki yerel seçimler, Soma maden faciası ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde olumlu sonuçlar aldılar. Benim ilk hatırladığım Aktroll, Esat Ç.'ydi. Daha sonra Son Laik Bükücü, The Marginale, arabada bağıran dalyanak olarak bilinen Tuğrul Selmanoğlu, Abdurrahman Uzun, Cumhur Frankfurt ve Naif Kelmendi gibi birbirinden aşağılık ve bir o kadar gereksiz troller çıktı karşımıza. Troll olmanın birinci şartı ahlaksız olmaktı ve saydığım isimler bunu fazlasıyla yerine getiriyordu. Aktroll olmak içinse yarınlar yokmuşçasına küfretmek ve hedef göstermek elzemdir.

Trollerin anası Hilal Kaplan olmaktan başka bir vasfı bulunmayan Hilal Kaplan, Ahmet Davutoğlu'nu başbakanlıktan etmekle işe başlayan Pelikan Terör Örgütü'nün de başıdır. Aktrollerin bir kısmı bu örgüte bağlı çalışır. Çağımızın Goebbels'i Fahrettin Altun da bu örgütle dirsek teması halindedir. Tayyip Erdoğan'dan sıklıkla bu örgütün argümanlarını duyabiliriz bu yüzden.

Bir kısmı da dönekliğiyle nam salmış, şimdilerin kahramanı Süleyman Soylu'nun peşinden gider. Geriye kalanlarsa onurunu iki paraya sattığı için bu işi bedelsiz yapmaktadır.

Aktrollerin en sık kullandığı sosyal medya mecrası Twitter'dır. Ekşi Sözlük, YouTube, Instagram ve Facebook bunu takip etmektedir. Zaten gazete, radyo ve televizyon olmak üzere tüm medya organları AKP'nin eline geçmişken sosyal medyayı da ele geçirme çabası ilginçtir. Tayyip Erdoğan'ın her zaman daha fazla gücü elinde bulundurmak istemesiyle paralel okunabilir.

Sözün özü, kendileri de AKP iktidarına bağlı olan şeref yoksunu troller bu mezbelelik son bulduğunda baştan ayağa hesap vermek zorunda kalacaklardır. İşledikleri basit suçlar değildir.

Tayyip Erdoğan, mevkidaşıymış gibi sürekli Ekrem İmamoğlu'nu eleştiriyor. Bunun nedeni muhtemelen İBB Başkanlığı makamının Erdoğan'ın kariyerindeki ilk başarı olmasıdır.

🔵 Erdoğan'ın ilk sınavı boşalan on bir milletvekili için 28 Eylül 1986'da yapılan ara seçimlerdi. İstanbul 6'ncı bölge için yapılan seçimi 138840 oyla %38.09 oranına ulaşan ANAP'lı Hüsnü Doğan kazandı. Erdoğan ise %8.57'de kaldı ve 31247 oy alabildi.

🔴 26 Mart 1989'da yapılan yerel seçimlerde Beyoğlu'nun belediye başkan adayı oldu. Oy oranını arttırması yeterli olmadı. SHP'li Hüseyin Aslan 27847 oyla seçimi kazandı. Erdoğan'ın aldığı oy ise 21706'ydı.

⚪ Süleyman Demirel, Necmettin Erbakan ve Bülent Ecevit'in siyaset yasaklarının kalktığı, seçmen yaşının 18'e indirildiği, aday tercihli 20 Ekim 1991 genel seçimlerinde Erdoğan, Refah Partisi'nin 6'ncı bölge ilk sıra adayıydı. Seçilmesine kesin gözüyle bakılıyordu ancak Erdoğan 9000 civarı oy alırken ikinci sıradaki Mustafa Baş 13000 civarı oy almıştı. Refah Partisi o seçimde İstanbul'dan dört milletvekili çıkardı ancak içlerinde Tayyip Erdoğan yoktu.

⚫ 1994 yerel seçimlerindeyse ANAP'lı İlhan Kesici, SHP'li Zülfü Livaneli ve DYP'li Bedrettin Dalan'ın önünde sürpriz bir şekilde İBB Başkanı seçiliyor. Bu da onun kaderini değiştiriyor. 2019'da Ekrem İmamoğlu kazanana kadar İBB'yi bilfiil yönetiyor. Özellikle Kadir Topbaş döneminde belediye başkanının yanında onun da suretini görüyoruz.

Elbette, İmamoğlu'nu kendine potansiyel bir rakip olarak da görüyor olabilir ancak genel manzara İBB'nin elinden gitmesinin hezeyanı olduğu yönünde.

2021'deki Whatsapp'tan Telegram'a olan göç gibi Koyu'dan Qoto'ya göç yaşandı.

Tayyip Erdoğan, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası yapılan halkoylamasıyla başkanlık hayalini gerçekleştirdi ve Devlet Bahçeli'nin önerisiyle erkene alınıp 24 Haziran 2018 tarihinde düzenlenen seçimlerle yeni sistemin ilk cumhurbaşkanı oldu. Artık çok geniş yetkilere sahipti ve bu sayede Türkiye'yi istediği gibi yönetecekti. Ancak, geçen üç buçuk yılda sistemin ne ölçüde işlediği tartışmalıdır.

Seçimlerin ardından 10 Temmuz 2018'de 66'ncı Bakanlar Kurulu, yemin ederek görevine başladı. Cumhurbaşkanı ve cumhurbaşkanı yardımcısı ile birlikte on sekiz üyesi bulunan kabinede bu geceki değişiklik dahil, dokuz değişiklik oldu.

🚅 Bunlardan ilki, 28 Mart 2020'de görevinden alınan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan oldu. Çoğu insan pandemi gündemdeyken yapılan Kanal İstanbul ihalesiyle alakalı olduğunu düşündü. Yerine Adil Karaismailoğlu atandı.

💵 İkincisi ve en çok konuşulan değişiklik, dilimize "görevinden affını istemek" deyimini katan Berat Albayrak'ın istifası oldu. İnstagram'dan yaptığı açıklamayla devlet gelenekleriyle bağdaşmayan bir şekilde istifa eden Hazine ve Maliye Bakanı yerine Lütfi Elvan atandı. Haber kanalları 48 saat boyunca haberi vermediler. Kaderin bir cilvesi olarak Atatürk düşmanı Berat Albayrak, bir 10 Kasım'da görevinden ayrıldı. Bundan sonra kendisinin adeta idi buludu kalmadı.

💡 21 Nisan 2021'de üç değişiklik birden yaşandı. Hakkında yolsuzluk iddiaları olan Ruhsar Pekcan, Ticaret Bakanlığı görevinden alındı, yerine Mehmet Muş atandı. Aynı gün Resmi Gazete'de yayımlanan diğer değişiklik ise Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk'un görevden alınması oldu. Dahası, bakanlık Aile ve Sosyal Hizmetler ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik olarak ikiye bölündü. İlkine Derya Yanık, ikincisine Vedat Bilgin atandı.

✏️ 6 Ağustos 2021'de Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk istifa etti. Kabinede görevinden affını isteyen ikinci bakan oldu. Yerine Mahmut Özer atandı.

🌻 11 Ekim 2021'de Paris İklim Sözleşmesi'yle ilişkili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın adı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı oldu.

💸 Berat Albayrak'tan görevi devralan Lütfi Elvan bir yıldan biraz fazla; on üç aydan daha az dayanabildi ve istifa etti. Yerine, Fethullah Gülen'le olan fotoğraflarıyla çok konuşulan Nureddin Nebati getirildi.

⚖️ 29 Ocak 2022'de dört buçuk yıldır görevde olan Adalet Bakanı Abdülhamit Gül istifa etti. Yerine ondan önceki bakan Bekir Bozdağ getirildi.

Yine de kimin gelip kimin gittiği önemli değildir. Bakanların hepsi halkına değil, tek bir kişiye karşı sorumludur.

@melcebi @mamaanarkhiya evet. İnternetten bakıp Vikisözlük'e işlemiştim birkaçını.
https://tr.m.wiktionary.org/wiki/Kategori:Lubunca

Günümüzde ülkelerin çoğunda cumhuriyet rejimi var ancak gelişmiş Batı Avrupa ülkelerinde anayasal monarşi veya diğer adıyla meşrutiyet rejimi görülüyor.

Yöneticinin adı kral, prens veya başka bir monark olan ülkeler:
🇬🇧 Birleşik Krallık (United Kingdom)
🇳🇴 Norveç Krallığı (Kongeriket Norge/Kongeriket Noreg)
🇸🇪 İsveç Krallığı (Konungariket Sverige)
🇩🇰 Danimarka Krallığı (Kongeriget Danmark)
🇳🇱 Hollanda Krallığı (Koninkrijk der Nederlanden)
🇧🇪 Belçika Krallığı (Koninkrijk België/Royaume de Belgique)
🇪🇸 İspanya Krallığı (Reino de España)
🇱🇺 Lüksemburg Büyük Dükalığı (Groussherzogtum Lëtzebuerg)
🇱🇮 Lihtenştayn Prensliği (Fürstentum Liechtenstein)
🇦🇩 Andorra Prensliği (Principat d'Andorra)
🇲🇨 Monako Prensliği (Principatu de Múnegu/Principauté de Monaco)
🇻🇦 Vatikan Şehir Devleti (Status Civitatis Vaticanae/Stato della Città del Vaticano)

Türkiye'de saltanatın nasıl kaldığını biliyoruz. Benim asıl merak ettiğim konuysa Rusya, Fransa, Almanya, İtalya ve Yunanistan'da bu sürecin nasıl işlediğiydi. Onu da bu beş ülke ekseninde anlatayım.

🇷🇺 1917'de Rusya'da iki büyük devrim gerçekleşti. İlki 8 Mart'ta patlak veren Şubat Devrimi, diğeri 7 Kasım'da meydana gelen Ekim Devrimi. Tarih kargaşasının nedeni Rusya'nın o dönem kullandığı Jülyen takvimdir. Şubat Devrimi, o zamanki başkent Petrograd'da bir halk hareketi olarak başlamış ve bir hafta sonra çar II. Nikolay, tahttan kardeşi Mihail lehine çekilmek zorunda kalmıştır. Ancak Mihail bunu kabul etmemiş ve Romanov Hanedanı son bulmuştur. Nikolay Aleksandroviç Romanov, ailesiyle beraber temmuz ayının ortasında Bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek öldürülmüş ve Rusya'da monarşinin diriltilmesi ihtimali de böylece sonlanmıştır.

🇫🇷 Bastille Baskını'yla başlayan meşhur Fransız Devrimi'yle monarşi kaldırılmış ve XVI. Louis ile Marie Antoinette idam edilmiş olsa da Bonapart Hanedanı'yla imparatorluk fikri geri gelmiştir. Bourbon ve Orléans hanedanlarından sonra Fransa'nın halk tarafından seçilen ilk hükümdarı III. Napolyon ile krallık da sona erer.

🇩🇪 Almanya 1871'e kadar şehir devletlerinden oluşuyordu. 1871'de ulusal birliğini tamamladı ve Prusya Kralı Wilhelm, kayzer olarak tahta oturdu. Birinci Dünya Savaşı'nda çok yıpranan ve aşağılayıcı barış şartlarına zorlanan Almanya'da Rosa Luxemburg gibi halk düşmanlarıyla hak, hukuk, adalet savunucuları arasında savaş yaşandı. Alman Devrimi de denen bu olayda II. Wilhelm, kaderin bir cilvesi olarak, tahttan 9 Kasım 1918'de feragat etti ve Weimar'da bir anayasa hazırlanıp yeni bir cumhuriyet kuruldu. Ancak bu cumhuriyet Hitler'e dayanamamıştır.

🇮🇹 İtalya da Almanya ile aynı yıl ulusal birliğini tamamladı. 1861'de Sardinya Kralı II. Vittorio Emanuele, İtalya Kralı ilan edilmişti. 1878'de tahta çıkan I. Umberto, 1900'de III. Vittorio Emanuele'ye devretti. Benito Mussolini'nin İtalya'da terör estirdiği dönemde bile krallık vardı. 1946'da yapılan referandumla krallık kaldırıldı ve kral ile ailesi sürgüne gönderildi. Her şerde bir hayır varmış demek ki.

🇬🇷 Dört yüzyıl kadar Osmanlı himayesinde kalan Yunanistan; Birleşik Krallık, Fransa ve Rusya'nın desteklediği Yunan İsyanı ile bağımsızlığını kazanmıştı. 1822'de on yıl sürecek bir cumhuriyet kurulsa da dönemin süper güçleri 1932'de Yunanistan Krallığı'nı kurmuştur. Bu rejim, Kurtuluş Savaşı'ndaki yenilginin ardından 1924'te akamete uğramıştır. 1935'te referandum sonucu yeniden krallık ilan edilmiş ve 21 Nisan 1967'de ordunun yönetime el koymasıyla komşudaki monarşi macerası sona ermiştir. Kral ve ailesi Roma'ya kaçmak zorunda kalmıştır.

🇮🇷 Bunlar dışında İran'a değinmek istiyorum. Şah İsmail'in kurduğu Safeviler'den beri İran, Türkler tarafından yönetiliyordu. 1736'da Safeviler'in yıkılmasıyla Afşar Hanedanı başa geçti. 1794 ila 1925 arasında Kaçar Hanedanı ve bu tarihten İslam Devrimi'nin olduğu 1979'a kadar Pehlevi Hanedanı ülkeyi yönetmiştir. İslam Devrimi, İslamcıların yanında Marksistlerin de yer aldığı bir devrimdi. Bir anlamda şah karşıtı olan herkesi bünyesinde toplamıştı ancak kombat sonucu galebe çalan İslamcılar oldu. Muhammed Rıza Pehlevi, bu medeniyet düşmanı gerici darbeden dolayı ülkeyi terk etmiş, ertesi yıl Kahire'de vefat etmiştir.

🇹🇼 Çin'de ise 1911'deki Xinhai Devrimi'yle iki bin yıllık imparatorluk sona ermiştir. Son imparator Puyi'nin sarayda yaşamasına izin verilmesiyse ilginçtir. Daha sonra Mao Zedong, cumhuriyeti 1934'teki bir darbe ile ele geçirmiş ve 1949'da komünist rejim Çin ankarasını ele geçirmiştir. Çin Cumhuriyeti bugün Tayvan olarak bilinmektedir.

Türkiye'de Alman otomotiv sektörünün Nazi döneminde geliştiğine dair ciddi bir inanış var ama işin aslı öyle değil.

François Isaac de Riwaz 1806'da içten yanmalı motoru icat edene kadar motorlar dıştan yanmalıydı ve üretilen enerjinin çoğu kayboluyordu. 1857'de Eugenio Bersanti ve Felice Matteucci, gazların yanmasıyla çalışan motorun patentini aldı. 1859'daysa Belçikalı Étienne Lenoir, iki zamanlı motoru icat etti. Almanya'nın otomotiv macerası bir anlamda burada başladı. Alman mühendis Nikolaus Otto, Lenoir'ın motoru üzerine çalıştı. Yıllar boyu iki zamanlı motoru geliştirmeye uğraştı. 1864'te Eugen Langen ile tanıştı ve Deutz şirketini kurdu. Osmanlı'da I. Meşrutiyet'in yani Kanun-i Esasi'nin ilan edildiği 1876'da dört zamanlı motoru icat etti. 19'uncu yüzyılın sonunda Wilhelm Maybach ve Gottlieb Daimler havada, karada ve suda çalışabilecek içten yanmalı motor ürettiler. Yani Almanya'da araba üretmek için devlet desteği veya yabancı örneklerinden kopyalama yoktu. Böyle demek, bu isimlerin çabasını küçümsemek olur.

Karl Benz, 1870'lerin sonunda benzinli arabayı icat etti. 1885'te ise ilk motorlu taşıt Benz Patent-Motorwagen üretildi. 1887'de bugünkü araba tasarımı yaratıldı.1890'da Gottlieb Daimler, Daimler-Motoren-Geselleschaft'ı kurdu. 1901'de Almanya'da yılda 900 civarı otomobil üretiliyordu. 1909'da Ettore Bugatti, Bugatti'yi kurdu. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra şirket Alsas-Loren bölgesinde olması hasebiyle Fransa'nın eline geçti. Aynı yıl Wilhelm Maybach da kendi otomotiv şirketini kurdu. 1910'da Bavyera'da kurulan Otto Flugmaschinenfabrik'in devamı niteliğindeki Bayerische Motoren Werke ya da kısaca BMW, Camillo Castiglioni, Franz Josef Popp ve Karl Rapp tarafından 1916'da oluşturuldu ancak 1928'e kadar üretim yapmadı.

1862'de dikiş makinesi ve bisiklet üreterek işe başlayan Opel, 1899'dan itibaren otomotiv sektörüne girmiştir. Büyük Savaş sonrası hiperenflasyonla boğuşan Alman piyasasına Amerikan şirketleri girmiştir. Ancak, Ford burada Ford-Werke olurken General Motors 1929'da Opel tarafından satın alınır. Amerikan rüyası son bulmuş olur. 1926'da Daimler ve Benz şirketleri birleşip Mercedes-Benz adını alır. Mercedes adı, Avusturyalı girişimci Emil Jelinek'in kızının adı Mercedes'ten gelmektedir. Bu aynı zamanda, Daimler-Motoren-Geselleschaft'ın (DMG) 1901'de ürettiği ilk araç olan Mercedes 35hp'nin adı.

1920'lerde Almanya'da seksen altı otomotiv şirketi vardır. Büyük Buhran sonrası bu sayı on ikiye iner. 1931'de Adolf Rosenberger ve Anton Piëch'le beraber Ferdinand Porsche, Porsche'yi kurar. Ertesi yıl 1873'te Christian Schmidt tarafından kurulmuş olan NSU, 1896'da Johann Baptist Winklhofer ve Richard Adolf Jaenicke tarafından ilkin Winlkhofer-Jaenicke adıyla kurulan Wanderer, 1904'te August Horch tarafından kurulan Horch ve 1916'da Danimarkalı girişimci Jørgen Skafte Rasmussen tarafından kurulan DKW birleşerek Audi Union'u oluşturuyor. Audi, Almanya'nın krizden çıkmasının sembolü oluyor.

Gel gelelim Adolf Hitler'in Motorisierung yani motorizasyon politikasına. Bu, Almanya için dönüm noktası olarak nitelendirilebilir çünkü 1935'te Autobahn projesi, 1937'te Volkswagen ve 1945'te Wolfsburg kentinin kurulması bu politikanın ürünüdür. Hitler, insanların yaşam standardını yükseltmenin Nazi Partisi'ne yasal zemin kazandıracağını düşünüyordu. Ancak Volkswagen projesine Ferdinand Porsche dışında kimse rağbet göstermedi. Şirket bir ikon haline gelen Beetle'ı üretti. Böylece Alman aileler hem ucuz hem de konforlu araba sahibi olabilecekti.

Bu serüvenin ülkemizdeki yansıması, Almanya'nın (burada devlet vurgusu çok önemli) bunları yaparken bizim genç Cumhuriyet'imizin yattığı yönünde bir algı çalışmasıdır. Açıkçası, tarihsel gerçeklikleri böyle çarpıtmak ahlaksızlıktır.

Bu kasım ayında Katar'da düzenlenecek Dünya Kupası'na katılma hakkı kazanan son takım Irak'ı 1-0 yenerek A grubunda yedi maçta 19 puana ulaşan İran oldu.
Ev sahibi Katar dahil 14 ülke bu turnuvaya katılma hakkı elde etti.

🇩🇪 11 Ekim 2021'de Almanya, Makedonya'yı 4-0 yenerek puanını 21'e çıkardı ve J grubunu lider olarak bitirmeyi garantiledi.
🇩🇰 12 Ekim 2021'de Danimarka, Avusturya'yı 1-0 yenerek F grubunda 8'de 8 yaptı ve turnuvadaki yerini aldı.
🇧🇷 11 Kasım 2021'de Brezilya, Kolombiya'yı 1-0 yendi. Puanını 35'e çıkaran ülke Amerika kıtasından turnuvaya katılma hakkı kazanan ilk ülke oldu.
🇫🇷 13 Kasım 2021'de Kazakistan'ı 8-0 yenen Fransa, D grubunu lider tamamlamayı son maçtan önce garantilemiş oldu.
🇧🇪 Aynı gün Belçika, E grubunda Estonya'yı 3-1 mağlup etti ve 19 puana ulaştı.
🇭🇷 14 Kasım 2021'de H grubunun liderliği için çekiştiği Rusya'yı 1-0 yenen Hırvatistan, Katar biletini kaptı.
🇪🇸 Aynı gün İspanya, B grubunun liderliğini 1-0 yendiği İsveç'ten aldı.
🇷🇸 Günün en sansasyonel çıkışı A grubunun liderlik maçında Portekiz'i 2-1 mağlup eden Sırbistan oldu. Sırbistan, Katar yolunu gözlerken Portekiz play-off turundaki rakibini beklemeye koyuldu.
🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 15 Kasım 2021'de San Marino'yu 10-0 yenen İngiltere geç ve güç olanı başardı. I grubunu 26 puanla Polonya'nın altı puan önünde lider olarak tamamladı.
🇨🇭 Aynı gün İsviçre, C grubunda Bulgaristan'ı 4-0 mağlup etti. İtalya'nın Kuzey İrlanda ile golsüz berabere kaldığı gecenin tek galibi oldu.
🇳🇱 16 Kasım 2021'de Türkiye'nin de olduğu G grubunda Norveç ve Hollanda ile liderlik mücadelesi sürüyordu. Norveç'i 2-0 yenen Hollanda, Türkiye'nin iki puan önünde liderliğini ilan etmiştir.
🇦🇷 Aynı gün Brezilya ile golsüz berabere kalan Arjantin, Brezilya'nın arkasına yazıldı.

Şimdilik bu kadar ama Avrupa'da on iki ülkenin olduğu play-off turundan galip çıkacak dört ülke, Güney Amerika'dan iki ülke daha, Asya'da ikişer gruptan gelecek üç ülke, Kuzey Amerika'dan üç ve Afrika'dan beş ülkenin yanında konfederasyonlar arası oynanacak play-off'lar var. Kim bilir, belki Türkiye zoru başarır ve bu yıl üçüncü kez Dünya Kupası görmüş oluruz.