Show newer
rotenotes

# PIERRE CLASTRES: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ

Μετάφραση: Κική Καψαμπέλη. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, σελ. 240, Απρίλιος 1992

URL: <anarchypress.wordpress.com/202>

Περιεχόμενα
-----------

Εργοβιογραφία του Pierre Clastres 9
Κεφάλαιο 1
Ο Κοπέρνικος και οι άγριοι 11
Κεφάλαιο 2
Ανταλλαγή και εξουσία: Φιλοσοφία της ινδιάνικης φυλαρχίας 33
Κεφάλαιο 3
Ανεξαρτησία και εξωγαμία 56
Κεφάλαιο 4
Στοιχεία ινδοαμερικανικής δημογραφίας 88
Κεφάλαιο 5
Τόξο και καλάθι 112
Κεφάλαιο 6
Με τι γελούν οι Ινδιάνοι; 141
Κεφάλαιο 7
Το καθήκον του λόγου 164
Κεφάλαιο 8
Προφήτες στη ζούγκλα 169
Κεφάλαιο 9
Το Ένα χωρίς το Πολλαπλό 180
Κεφάλαιο 10
Τα βασανιστήρια στις πρωτόγονες κοινωνίες 187
Κεφάλαιο 11
Η κοινωνία ενάντια στο κράτος 198
Επίμετρο
Για τον Pierre Clastres του Claude Lefort 230
Γλωσσάρι 237

Το έργο αυτό θέτει και διερευνά με τόλμη ένα ερώτημα που στοιχειώνει από τη γένεσή του τον Δυτικό πολιτισμό: μπορεί να υπάρξει μια κοινωνία χωρίς τον καταπιεστικό θεσμό του κράτους και χωρίς τη διαίρεση σε εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους; Ο Πιερ Κλαστρ αναγνωρίζει τέτοιες κοινωνίες μεταξύ των Ινδιάνων της Αμερικής, τους οποίους μελέτησε είτε ζώντας μαζί τους είτε ανατρέχοντας στα χρονικά των πρώτων εξερευνητών και ιεραποστόλων.

«Το έργο που μας αφήνει, έργο πυκνό κι ας διακόπηκε απότομα,
ξεχωρίζει έντονα μέσα στη μάζα των εθνολογικών εργασιών της εποχής μας,
υπόδουλες καθώς είναι στο ιδεώδες του μέτρου. Μας υπενθυμίζει ότι επιστήμη,
φιλοσοφία και λογοτεχνία είναι αλληλένδετες στους κόλπους μιας ανθρωπολογίας
που αναζητά την αλήθεια».
–Claude Lefort
από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Είπαν στον Σωκράτη ότι
κάποιος δεν είχε γίνει διόλου
καλύτερος ταξιδεύοντας.
«Το φαντάζομαι», είπε.
«Πήρε μαζί του τον
εαυτό του».
–Montaigne

Μπορεί άραγε να διερευνηθεί σοβαρά το ζήτημα της εξουσίας; Ένα χωρίο από το *Πέραν του καλού και του κακού* αρχίζει ως εξής: «Εφ’ όσον σε όλες τις εποχές, από τότε που υπήρξαν άνθρωποι, υπήρχαν και ανθρώπινες αγέλες (συσσωματώσεις φύλου, κοινότητες, φυλές, έθνη, εκκλησίες, κράτη) και πάντα ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων υπάκουαν σε έναν μικρό αριθμό αρχηγών- αφού λοιπόν ώς τώρα, η υπακοή ασκήθηκε και καλλιεργήθηκε καλύτερα και για περισσότερο χρόνο από οτιδήποτε άλλο ανάμεσα στους ανθρώπους, δικαιούται κανείς να υποθέσει ότι, κατά γενικό κανόνα, αυτή η ανάγκη για υπακοή είναι έμφυτη στον καθένα ως ένα είδος ρητής συνείδησης που επιτάσσει: “Οφείλεις οπωσδήποτε να κάνεις αυτό, να απέχεις οπωσδήποτε από το άλλο· κοντολογίς οφείλεις”». Χωρίς να τον απασχολεί ιδιαίτερα, όπως συχνά άλλωστε, η αλήθεια ή το λανθασμένο των σαρκασμών του, ο Νίτσε απομονώνει ωστόσο με τον τρόπο του και οροθετεί επακριβώς ένα πεδίο στοχασμού το οποίο, ενώ άλλοτε επαφιόταν στη θεωρητικολογική σκέψη και μόνο, εδώ και δύο δεκαετίες περίπου έχει ενταχθεί στις προσπάθειες μιας έρευνας καθαρά επιστημονικών τάσεων. Εννοούμε τον χώρο του πολιτικού, στο επίκεντρο του οποίου η εξουσία θέτει το πρόβλημά της: θέματα καινούργια στον τομέα της κοινωνικής ανθρωπολογίας, στόχος ολοένα περισσότερων μελετών. Το γεγονός ότι η εθνολογία άργησε να ενδιαφερθεί για την πολιτική διάσταση των αρχαϊκών κοινωνιών –το κατ’ εξοχήν αντικείμενό της παρ’ όλα αυτά– δεν είναι, όπως θα επιχειρήσουμε να αποδείξουμε, κάτι ξένο προς την ίδια την προβληματική της εξουσίας: αποτελεί μάλλον ένδειξη ενός αυθόρμητου τρόπου –σύμφυτου με τον πολιτισμό μας και άρα ιδιαίτερα παραδοσιακού– αντίληψης των πολιτικών σχέσεων έτσι όπως διαπλέκονται σε άλλους πολιτισμούς. Η καθυστέρηση όμως καλύπτεται, τα κενά πληρούνται· τώρα πια, υπάρχουν αρκετά κείμενα και περιγραφές, ώστε να μπορούμε να μιλάμε για μια πολιτική ανθρωπολογία, να εκτιμάμε τα πορίσματά της και να στοχαζόμαστε γύρω από τη φύση της εξουσίας, την καταγωγή της, τις μετατροπές τέλος που της επιβάλλει η ιστορία ανάλογα με τους τύπους κοινωνίας όπου ασκείται. Φιλόδοξη αξίωση αλλά και απαραίτητο έργο που εκπληρώνει το αξιόλογο πόνημα του J.W. Lapierre *Δοκίμιο πάνω στις βάσεις της πολιτικής εξουσίας^*1.

[…]ο Λαπιέρ διερωτάται πρώτα απ’ όλα εάν αυτό το ανθρώπινο γεγονός ανταποκρίνεται σε κάποια ζωτική αναγκαιότητα, εάν εκτυλίσσεται με αφετηρία κάποια βιολογική καταβολή, εάν, με άλλα λόγια, η εξουσία βρίσκει τον τόπο γένεσης της και τον λόγο ύπαρξής της μέσα στη φύση και όχι μέσα στον πολιτισμό.Έτσι, στο τέλος μιας διαπραγμάτευσης υπομονετικής και πλήρως ενημερωμένης πάνω στις πιο πρόσφατες εργασίες ζωικής βιολογίας –διαπραγμάτευσης καθόλου ακαδημαϊκής άλλωστε, έστω και αν η έκβασή της ήταν προβλέψιμη– η απάντηση είναι σαφής: «Η κριτική εξέταση των κεκτημένων γνώσεων σχετικά με τα κοινωνικά φαινόμενα, όπως παρουσιάζονται στα ζώα και ιδιαίτερα με τις διαδικασίες της κοινωνικής τους αυτορρύθμισης, μας έδειξε την απουσία κάθε μορφής πολιτικής εξουσίας, ακόμη και εμβρυακής…» (σελ. 222). Αφού ξεκαθαρίστηκε αυτό το ζήτημα και κατοχυρώθηκε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος η έρευνα να αναλωθεί προς αυτή την κατεύθυνση, ο συγγραφέας στρέφεται προς τις επιστήμες του πολιτισμού και της ιστορίας, προκειμένου να διερευνήσει –και αυτό είναι το πιο σημαντικό τμήμα της μελέτης του από άποψη όγκου– «τις “αρχαϊκές” μορφές της πολιτικής εξουσίας στις ανθρώπινες κοινωνίες». Οι συλλογισμοί που ακολουθούν ορμώνται ειδικότερα από την ανάγνωση αυτών των σελίδων των αφιερωμένων, θα έλεγε κανείς, στην εξουσία και τους αγρίους. Το εύρος των υπό θεώρηση κοινωνιών είναι εντυπωσιακό· αρκετά μεγάλο πάντως, ώστε να απαλλάξει τον απαιτητικό αναγνώστη από κάθε ενδεχόμενη αμφιβολία ως προς τον εξαντλητικό χαρακτήρα της δειγματοληψίας, εφ’ όσον η ανάλυση διενεργείται πάνω σε παραδείγματα από την Αφρική, τις τρεις Αμερικές, την Ωκεανία, τη Σιβηρία κ.ά. […]

Απόσπασμα από το Κεφάλαιο 1 του βιβλίου
---------------------------------------

Όπως μπορούμε να αντιληφθούμε, ο συγγραφέας διερευνά τις ρίζες της εξουσίας. Αφού, λοιπόν, ξεκαθαρίστηκε πως η εξουσία δεν συναντάται στη Φύση, ο συγγραφέας αναζητά στη βιβλιογραφία τις απαρχές της εξουσίας. Θέτει, μάλιστα, το ερώτημα, τι εννοούμε με τον όρο πολιτική εξουσία; Η μετάβαση από κοινωνίες χωρίς εξουσία σε κοινωνίες με εξουσία είναι προοδευτική;

[…] «**Η εξουσία πραγματώνεται μέσα σε μια χαρακτηριστική κοινωνική σχέση: διαταγή-υπακοή**» (σελ. 44). Από αυτό προκύπτει διαμιάς το συμπέρασμα ότι οι κοινωνίες, όπου δεν παρατηρείται η εν λόγω θεμελιώδης σχέση, είναι κοινωνίες χωρίς εξουσία. Σ’ αυτό θα επανέλθουμε. Όμως θα πρέπει να επισημάνουμε κατ’ αρχήν τον παραδοσιακό χαρακτήρα αυτής της αντίληψης που εκφράζει αρκετά πιστά το πνεύμα της εθνολογικής έρευνας: τη βεβαιότητα δηλαδή, η οποία ουδέποτε τέθηκε σε αμφισβήτηση, ότι η πολιτική εξουσία εκδηλώνεται μόνο σε έναν τύπο σχέσης που συνοψίζεται, τελικά, σε μια σχέση καταναγκασμού. Με τρόπο ώστε, στο σημείο αυτό, η συγγένεια ανάμεσα στον Νίτσε, τον Μαξ Βέμπερ (η κρατική εξουσία ως μονοπώλιο της νόμιμης χρήσης βίας) και τη σύγχρονη εθνολογία είναι πιο στενή απ’ ό,τι φαίνεται και οι γλώσσες λίγο διαφέρουν όταν αρθρώνονται εκκινώντας από ένα κοινό υπόβαθρο: **η αλήθεια και το είναι της εξουσίας συνίστανται στη βία και δεν μπορείς να συλλάβεις την εξουσία χωρίς το κατηγόρημά της, τη βία**. Ίσως πράγματι να είναι έτσι, οπότε η εθνολογία δεν είναι καθόλου ένοχη επειδή δέχεται ασυζητητί ό,τι η Δύση πιστεύει από πάντα. Αλλά θα πρέπει οπωσδήποτε να βεβαιωθεί γι’ αυτό και να επαληθεύσει στο δικό της πεδίο –το πεδίο των αρχαϊκών κοινωνιών– εάν, όταν δεν υπάρχει καταναγκασμός ή βία, δεν μπορούμε να μιλάμε για εξουσία.

**Τι συμβαίνει με τους Ινδιάνους της Αμερικής;** Είναι γνωστό ότι, με εξαίρεση τους προηγμένους πολιτισμούς του Μεξικού, της Κεντρικής Αμερικής και των Άνδεων, όλες οι ινδιάνικες κοινωνίες είναι αρχαϊκές: αγνοούν τη γραφή και απλώς «επιβιώνουν», από οικονομική άποψη. Αφ’ ετέρου όλες, ή σχεδόν όλες, διευθύνονται από leaders, από αρχηγούς, και -αποφασιστικό χαρακτηριστικό άξιο προσοχής- κανένας από αυτούς τους κάσικους* δεν διαθέτει «εξουσία». [* Cacique (ινδιάνικη λέξη): προσηγορία των ιθαγενών φυλάρχων της Κεντρικής Αμερικής, (σ.τ.μ.) ] Βρισκόμαστε επομένως αντιμέτωποι με ένα τεράστιο σύνολο κοινωνιών, όπου οι κάτοχοι εκείνου το οποίο αλλού θα αποκαλούσαμε εξουσία είναι στην πραγματικότητα χωρίς εξουσία, **όπου το πολιτικό προσδιορίζεται ως πεδίο έξω από κάθε καταναγκασμό και βία, έξω από κάθε ιεραρχική υποταγή, όπου, με μια λέξη, δεν ανακύπτει καμία σχέση διαταγής-υπακοής**. […]

Ακολούθως, ο συγγραφέας στο 2ο Κεφάλαιο, με τίτλο **Ανταλλαγή και εξουσία: Φιλοσοφίας της ινδιάνικης φυλαρχίας**, ασχολείται με τους ινδιάνους φύλαρχους και με το είδος της εξουσίας που περνούσε από τα χέρια τους.

[…]Η Νότιος Αμερική προσφέρει εν προκειμένω μια πολύ αξιοσημείωτη απεικόνιση της τάσης να εγγράφονται οι πρωτόγονες κοινωνίες μέσα στο πλαίσιο αυτής της δυαδικής μακροτυπολογίας: στις αναρχικές χωριστικές τάσεις της πλειοψηφίας των ινδιάνικων κοινωνιών αντιπαραθέτουν τον συμπαγή χαρακτήρα της οργάνωσης των Ίνκας, «της ολοκληρωτικής αυτοκρατορίας του παρελθόντος». Εξετάζοντας ωστόσο τις ινδιάνικες κοινωνίες της Αμερικής από τη σκοπιά της πολιτικής τους οργάνωσης, βλέπουμε ότι οι περισσότερες διακρίνονται κυρίως για την αίσθηση της δημοκρατίας και την τάση τους προς την ισότητα. Οι πρώτοι περιηγητές της Βραζιλίας και οι εθνογράφοι που τους ακολούθησαν υπογράμμισαν πάμπολλες φορές ότι η πλέον αξιομνημόνευτη ιδιότητα του Ινδιάνου φύλαρχου είναι ότι δεν έχει στα χέρια του σχεδόν καμία αρχή [autorité]· η πολιτική λειτουργία φαίνεται να διαφοροποιείται πολύ αμυδρά στους πληθυσμούς αυτούς.

Οι μαρτυρίες που διαθέτουμε, παρ’ ότι σκόρπιες και ανεπαρκείς, έρχονται να επικυρώσουν αυτή τη ζωηρή εντύπωση δημοκρατίας που έχουν αποκομίσει όλοι οι αμερικανολόγοι. Από την τεράστια μάζα των καταμετρημένων στη Νότιο Αμερική φυλών, φυλαρχίες που να έχουν αρχή δεν έχουν πιστοποιηθεί ρητά, παρά σε μερικές μόνο ομάδες, στους Ταίνο των Νησιών, λόγου χάρη, τους Κακέτιο, τους Τζιρατζίρα ή τους Οτομάκ. Πρέπει όμως να παρατηρήσουμε αφ’ ενός ότι οι ομάδες αυτές, που όλες σχεδόν ανήκουν στους Αραουάκ, εντοπίζονται στο βορειοδυτικό τμήμα της Νοτίου Αμερικής, και αφ’ ετέρου ότι η κοινωνική τους οργάνωση εμφανίζει μια σαφή στρωμάτωση σε κάστες: αυτό το τελευταίο γνώρισμα το ξαναβρίσκουμε μόνο στις φυλές Γκουαϊκουρού και Αραουάκ (Γουάνα) του Τσάκο. Επιπλέον, μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι κοινωνίες του βορειοδυτικού τμήματος προσαρτώνται σε μια πολιτισμική παράδοση πιο συγγενή με τον πολιτισμό των Τσίμπτσα και την περιοχή των Άνδεων, παρά με τους λεγάμενους πολιτισμούς του Τροπικού Δάσους. Αυτό επομένως που θα πρέπει να σημειώσουμε ως σημαντικό χαρακτηριστικό της πολιτικής οργάνωσης της πλειοψηφίας των ινδιάνικων κοινωνιών είναι η έλλειψη τόσο κοινωνικής στρωμάτωσης όσο και κύρους της εξουσίας: ορισμένες κοινωνίες μάλιστα, οι Όνα και οι Γιαγκάν της Γης του Πυρός, λόγου χάρη, δεν έχουν καν τον θεσμό της φυλαρχίας· **και για τους Τζιβάρο, λέγεται ότι στη γλώσσα τους δεν υπήρχε όρος για να υποδηλώσει τον αρχηγό**.

[…]Σε ένα κείμενο του 1948 ο Λόουι, αναλύοντας τα διακριτικά γνωρίσματα του τύπου του φυλάρχου που αναφέραμε προηγουμένως και τον οποίο αυτός αποκαλεί titular chief*, [* Τιτουλάριος φύλαρχος: εκείνος που έχει μόνο τον τίτλο (σ.τ.μ.)] απομονώνει **τρεις βασικές ιδιότητες του Ινδιάνου leader**, που η επαναληπτικότητά τους σε όλη την έκταση της Βορείου και της Νοτίου Αμερικής μας επιτρέπει να τις εκλάβουμε ως αναγκαία συνθήκη της εξουσίας στις περιοχές αυτές:

1) Ο φύλαρχος είναι ένας «ειρηνοποιός»· είναι η **εξισορροπητική αρχή της ομάδας**, όπως μαρτυρεί και ο συχνός διαχωρισμός της εξουσίας σε πολιτική και στρατιωτική.

2) Οφείλει να επιδεικνύει γενναιοδωρία ως προς τα αγαθά του και δεν μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό του, αν θέλει να διατηρήσει το αξίωμα, να αποκρούσει τα αδιάκοπα αιτήματα όσων βρίσκονται κάτω από τη «διοίκησή» του.

3) Μόνο ένας καλός ρήτορας μπορεί να ανέλθει στην αρχηγία. […]

Ο Κλάστρ συμπληρώνει ότι ο φύλαρχος ασκεί περισσότερη εξουσία ή και απόλυτη σε καιρό πολέμου –σε κάποιες φυλές έχει παρατηρηθεί διαρχία, δηλαδή υπάρχει μια πολιτική και μια στρατιωτική εξουσία– η οποία χάνεται αυτόματα με την επαναφορά σε ειρηνική κατάσταση.

[…]Άρα λοιπόν η κανονική εξουσία, η πολιτική, θεμελιωμένη πάνω στο consensus omnium και όχι στον εξαναγκασμό, είναι βαθιά ειρηνικής φύσεως· η λειτουργία της είναι και αυτή «ειρηνευτική»: ο αρχηγός επιφορτίζεται με τη διατήρηση της ειρήνης και της αρμονίας μέσα στην ομάδα. **Οφείλει επίσης να κατευνάζει τις φιλονικίες και να διευθετεί τις διαφορές, όχι χρησιμοποιώντας μια δύναμη που δεν έχει και που δεν θα αναγνωριζόταν, αλλά εμπιστευόμενος απλώς και μόνο την ηθική ενέργεια του γοήτρου του, της δικαιοσύνης του και του λόγου του. Είναι μάλλον διαιτητής που επιζητεί να συμφιλιώσει, παρά κριτής που επιβάλλει κυρώσεις.** Δεν πρέπει, επομένως, να μας προκαλεί έκπληξη η διαπίστωση ότι οι δικαστικές λειτουργίες της φυλαρχίας είναι τόσο σπάνιες: εάν ο αρχηγός αποτύχει να συμφιλιώσει τα αντίπαλα μέρη, δεν μπορεί να εμποδίσει τη διαφορά να μετατραπεί σε feud* [* Φιλονικία (σ.τ.μ.)]. […]

Στο 7ο κεφάλαιο, με τίτλο **Το καθήκον του λόγου**, ο συγγραφέας παρατηρεί:

«Μιλάω», σημαίνει πρώτα απ’ όλα έχω την εξουσία να μιλάω. Ή μάλλον, η άσκηση της εξουσίας εξασφαλίζει την κυριαρχία του λόγου: μόνο οι κύριοι μπορούν να μιλάνε. Όσο για τους υπηκόους, αυτοί υποχρεώνονται στη σιωπή του σεβασμού, της ευλάβειας ή του τρόμου. Λόγος και εξουσία διατηρούν τέτοιες σχέσεις μεταξύ τους, ώστε η επιθυμία για το ένα να πραγματοποιείται μέσα στην κατάκτηση του άλλου. Πρίγκιπας, δεσπότης ή αρχηγός κράτους, **πάντα ο άνθρωπος της εξουσίας δεν είναι μόνο ο άνθρωπος που μιλά, αλλά και η μοναδική πηγή νόμιμου λόγου**: λόγου με περιορισμένο λεξιλόγιο βεβαίως, λόγου φτωχού, αλλά μεγάλης αποτελεσματικότητας, **εφ’ όσον επέχει θέση διαταγής και το μόνο που θέλει είναι η υπακοή εκείνου που τον εκτελεί**. Λόγος και εξουσία, άκρα ανενεργά από μόνα τους, δεν υφίστανται παρά το ένα μέσα στο άλλο, το καθένα τους αποτελεί την πεμπτουσία του άλλου και η μονιμότητα του ζεύγους που συγκροτούν μπορεί να φαίνεται ότι υπερβαίνει την Ιστορία, ωστόσο τροφοδοτεί την κίνησή της: ιστορικό γεγονός υπάρχει όταν, αφού απαλειφθεί καθετί που τα χωρίζει και άρα τα καταδικάζει στην ανυπαρξία, εξουσία και λόγος συναντηθούν. Η ίδια η πράξη της συνάντησής τους τα εγκαθιδρύει. Καταλαμβάνω την εξουσία σημαίνει πάντα κερδίζω και τον λόγο.

Είναι αυτονόητο πως όλα αυτά αφορούν πρώτα και κύρια τις κοινωνίες που βασίζονται στη διαίρεση: κύριοι-σκλάβοι, αυθέντες-υπήκοοι, ιθύνοντες-πολίτες κ.λπ. Το πρωταρχικό γνώρισμα αυτής της διαίρεσης, ο κατ’εξοχήν τόπος της ανάπτυξής της, είναι το στέρεο, απερίσταλτο, αναντίστρεπτο ίσως γεγονός μιας εξουσίας αποσπασμένης από την ολική κοινωνία, στον βαθμό που μόνο μερικά μέλη της την κατέχουν, μιας εξουσίας η οποία, χωρισμένη από την κοινωνία, ασκείται πάνω της και στην ανάγκη εναντίον της. Εννοούμε το σύνολο των κοινωνιών με κράτος, από τους πιο αρχαϊκούς δεσποτισμούς μέχρι τα πιο σύγχρονα ολοκληρωτικά κράτη, περνώντας από τις δημοκρατικές κοινωνίες όπου ο κρατικός μηχανισμός, παρ’ όλο τον φιλελευθερισμό του, δεν παύει να παραμένει ο απόμακρος κύριος της νόμιμης βίας. […]

Η πρωτόγονη κοινωνία ξέρει εκ φύσεως ότι η βία είναι η ουσία της εξουσίας. Σ’ αυτή τη γνώση έχει τις ρίζες της η μέριμνα να κρατά μονίμως διαχωρισμένα την εξουσία και τον θεσμό, την προσταγή και τον αρχηγό. Και αυτό που εξασφαλίζει την οριοθέτηση ανάμεσά τους και χαράζει τη διαχωριστική γραμμή είναι το πεδίο του λόγου. Υποχρεώνοντας τον αρχηγό να κινείται μόνο μέσα στη σφαίρα του λόγου, στο άκρο αντίθετο της βίας δηλαδή, η φυλή σιγουρεύεται ότι όλα τα πράγματα παραμένουν στη θέση τους, ότι ο άξονας της εξουσίας καταλήγει αποκλειστικά στο κοινωνικό σώμα και ότι καμία μετατόπιση δυνάμεων δεν θα έρθει να ανατρέψει την κοινωνική τάξη. Το καθήκον του λόγου που έχει ο αρχηγός, αυτή η διαρκής ροή άδειου λόγου που οφείλει στη φυλή, είναι το αιώνιο χρέος του, η εγγύηση η οποία απαγορεύει στον άνθρωπο του λόγου να γίνει άνθρωπος της εξουσίας. […]

Ο Κλάστρ δεν θα μπορούσε να μην υπογραμμίσει με έμφαση την εμφάνιση και το ρόλο των κάθε λογής προφητών μέσα στις ινδιάνικες φυλές.

[…]Από τη μια οι φύλαρχοι, από την άλλη και εναντίον τους, οι προφήτες: αυτή είναι στις βασικές της γραμμές η εικόνα της κοινωνίας Τουπί-Γκουαρανί στα τέλη του 15ου αιώνα. Και η προφητική «μηχανή» λειτουργούσε στην εντέλεια, αφού οι καράι [σημ.: αυτοαποκαλούμενοι προφήτες] ήταν ικανοί να παρασύρουν πίσω τους εκπληκτικές μάζες Ινδιάνων φανατισμένων, θα λέγαμε σήμερα, από τα λόγια αυτών των ανθρώπων, μέχρι του σημείου να τους ακολουθούν ώς τον θάνατο. Τι σημαίνει αυτό; Οι προφήτες, οπλισμένοι με τον λόγο τους και μόνο, μπορούσαν να προξενήσουν «κινητοποίηση» των Ινδιάνων, μπορούσαν να πραγματοποιήσουν εκείνο το αδύνατο στην πρωτόγονη κοινωνία: να ενοποιήσουν μέσα στη θρησκευτική μετανάστευση την πολυποίκιλη ετερομορφία των φυλών. Κατάφερναν να πραγματοποιήσουν, μονομιάς, το «πρόγραμμα» των φυλάρχων![…]

Το βιβλίο καταλήγει με ένα διαχρονικό συμπέρασμα:

[…]αυτό που μας δείχνουν οι άγριοι είναι η διαρκής προσπάθεια να εμποδίσουν τους αρχηγούς να είναι αρχηγοί, είναι η άρνηση της ενοποίησης, είναι το έργο του εξορκισμού του Ενός, του κράτους. **Η ιστορία των λαών που έχουν ιστορία είναι, λένε, η ιστορία της πάλης των τάξεων. Η ιστορία των λαών χωρίς ιστορία είναι, θα μπορούσε να ειπωθεί τουλάχιστον εξίσου αληθινά, η ιστορία της πάλης τους ενάντια στο κράτος.**

Σημείωση: Οι επισημάνσεις είναι δικές μας

Συσπείρωση Αναρχικών

Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.253, Νοέμβριος 2024

0
rotenotes

**Israel is hurtling into the political abyss**
By Aida Touma-Sliman & Loren Balhorn
Published 30 November, 2024
URL: links.org.au/israel-hurtling-p

Member of the Knesset Aida Touma-Sliman chairs a Status of Women and Gender Equality Committee meeting, 17 November 2017.

Since 7 October 2023, the lives not only of Israelis and Palestinians, but indeed of everyone living in the region have been radically transformed for the worst. The brutal war in Gaza, now expanding into Lebanon, **threatens to mutate into a forever war**, as Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu and his far-right government stake their political survival on defeating Israel’s mortal enemies and **annexing as much Palestinian territory as they can**.

Meanwhile, back in Israel proper, the revanchist mood shows no signs of abating. Israel’s Palestinian population is subjected to blanket suspicion and surveillance, while the marginalized political Left, Jewish and Arab alike, is the target of government repression and right-ring harassment. Hope for a better future is in increasingly short supply.

Nevertheless, the struggle for a peaceful, democratic future for all people living between the river and the sea continues, and one of its leading figures is Aida Touma-Sliman, a Palestinian citizen of Israel and Member of the Knesset (MK) for the socialist coalition, Hadash, founded by the Communist Party of Israel. Last week, while visiting the European Parliament on the invitation of the Portuguese Communist Party, she sat down with Loren Balhorn to discuss the escalating repression against Palestinians in Israel, Netanyahu’s plans for territorial conquest, and the shrinking space for left-wing forces in the country.

*As a Palestinian citizen of Israel, you have been very vocal about the discrimination and inequality facing your community in the past, even referring to **Israel’s 2018 Nation-State Law** as an “**apartheid law**”. How have things changed since 7 October?*

**We always knew that we did not enjoy equal rights in Israel, but we had never experienced what we’ve faced in the last year. Harsh persecution of Palestinian citizens began right after 7 October. Many were arrested for things like posting verses from the Quran on Facebook or other social media. I often tell the story of a 70-year-old man from the Negev who wrote “Good morning” at 7:45 on 7 October, and was arrested a few days later. Not even Netanyahu knew what was going on that early in the day, but they arrested someone for waking up and posting “Good morning”!**

Many students were expelled from universities, and many artists’ lives were turned into a living hell because they were suspected of supporting the 7 October attacks. The Minister of National Security, Itamar Ben-Gvir, published photos of the arrested blindfolded in front of an Israeli flag, and accused them of being Hamas supporters. Almost none of them were ultimately prosecuted, but it didn’t matter — their reputations were already ruined.

Of course, we were all in a state of shock after the attacks, and we understood that there would be a reaction from the Israeli side. When we began to understand that the reaction would be total war, even a **genocidal war**, we wanted to demonstrate — not in support of what happened on 7 October, but for peace and a political solution. But the Israeli government used local police forces to practically forbid all protests for two or three weeks. **When the leadership of the Palestinian community tried to hold a vigil in Nazareth holding up a banner saying “Stop the war!”, many of them were arrested, including Muhammad Barakeh, the chairman of the High Follow-Up Committee for Arab Citizens of Israel, and some former MKs.**

On top all that, **public incitement against Palestinians as a community has become normalized**. It’s common for MKs to say we are all Hamas supporters, we are all terrorists. The threatening phone calls and harassment on the street has all gotten worse. When you take into consideration that Ben-Gvir, that fascist, distributed over 100,000 firearm licenses and thousands of guns to pro-government Jewish civilians, you can imagine what kind of danger we face.

*Before we began the interview, you said that you no longer walk the streets alone?*

No, I don’t, and it’s not like I’m hallucinating — there are serious threats to my life. But it’s not only me. In all public spaces, there are now male Jewish civilians carrying guns on them, and **as a Palestinian you are always a suspect**. This is the atmosphere.

The change is also reflected in legislation. A bill is now being brought before the Knesset that will allow the government to ban individuals and entire lists from competing in elections. I’m pretty sure they aren’t doing this to stop Ben-Gvir from running for re-election — the law is designed to target Palestinians and the Left. The fascist right wing in Israel — which, to me, includes Likud — knows that Arabs and left-wing Jews are the key to changing the balance of forces, and they want to wipe us off the political map.

*Surely, none of the things you describe would have been possible without the attack on 7 October. As a Communist who, for decades, had fought for a different outcome to the Israel-Palestine conflict, **did the ferocity of Hamas’s actions on that day surprise you?** How can there be a “political solution” to that kind of violence?*

I would like to tackle your question from a different angle. We are speaking on 13 November 2024, a little over one year and a month since 7 October, and yet we are still asked to go back to that date as if that was the beginning of this conflict. **I’m not seeking to diminish what happened on 7 October — it was a horrible, horrible attack and loss of life.** But what about the 43,000 Gazans (theguardian.com/global-develop), 70 percent of whom are women and children, killed since? As a Communist, as a human being, I cannot tolerate what happened on that day. **I refuse to accept that killing is a solution to anything. But it has to be seen in a context of continuous occupation and oppression.**

How can there be a political solution? Well, there was a political solution after World War II, which was much more horrible than what happened on 7 October. I’m not only speaking about the Holocaust — the whole world suffered under Nazism, and yet, the only way for the Russian people, the Jewish people, and the German people to continue on with their lives was to find a political solution. That’s why I continue to believe that war will not solve anything.

The war isn’t defending anything, except for Israel’s right to launch more wars. We are now over one year into the current war, and I’m sitting here in Brussels worrying about my daughters and granddaughters back in Acre, because there are rockets incoming every day. At least they have an alarm system and an air-raid shelter to go to — the children in Lebanon and Palestine have neither of those things.

*Prior to the Hamas attack, Netanyahu’s government seemed to have given up on any permanent solution, instead preferring to “manage” the occupation and wear down the Palestinians bit by bit, making an independent Palestinian state impossible. Since the war started, he seems to have decided on his own political solution. namely, **ethnic cleansing in Gaza and annexation of the West Bank**.*

You have to understand that this was the plan from the beginning — 7 October just gave Netanyahu and his far-right government the pretext to implement it. If you look at the coalition agreement establishing the current government, they were already talking about annexation of the West Bank back then. They cancelled the law (apnews.com/article/israel-west) that authorized the disengagement plan in 2005, which applied to Gaza as well as part of the northern West Bank. This enabled them to intensify efforts on the ground to resettle the evacuated area, which was supposed to be part of the land controlled by the Palestinian Authority, alongside a settlement push throughout the West Bank and East Jerusalem.

If you look at Smotrich’s plan for a Greater Israel (haaretz.com/israel-news/2024-0), **he basically says Israel will expand to encompass the West Bank and Gaza or even further**. That’s why he insisted on becoming a Minister in the Ministry of Defence, in charge of civilian life in the West Bank. **According to Smotrich’s “Decisive Plan”, the Palestinians have three options: they can stay in the Jewish state and accept their status as second- or even third-class citizens, they can leave, or they can die at the hands of the Israeli army. He calls his ethnic cleansing plans a “voluntary transfer” of the Palestinian population.**

*It sounds a lot like how the Bush Administration used the 9/11 attacks as a pretext to invade Iraq.*

Exactly. The plans already existed, but now they have an excuse, because everyone is saying “Israel has a right to defend itself”, everybody believes that Israel is in existential danger. Netanyahu took his failure to protect the people of Israel, he took all of the fear and agony that came after 7 October, and turned it into an opportunity to boost his own political career.

*You were suspended from the Knesset last year for suggesting that Israel was committing war crimes in Gaza. Just a few days ago, your colleague Ofer Cassif, another Hadash MK, was suspended for a social media post in which he described Palestinians resisting settler violence in Jenin as “freedom fighters”. This comes on top of growing restrictions on freedom of the press, expression, etc. To what extent can Israel still be considered a liberal democracy?*

Well, I never believed that Israel was a full democracy. Especially after the 2018 Nation-State Law, Israel resembled something more like an “ethno-democracy”: democratic for Jews, but not for Arabs. Now, however, it’s increasingly discriminating against Jews as well. **It’s becoming a fascist regime.**

*That’s a pretty strong statement. What do you mean by that exactly?*

Look at what is happening to Jewish leftists in Israel today, Jews who are against the occupation and the war. They are publically vilified and treated in an undemocratic way. Lots of legislation is now being passed very quickly that undermines human rights and restricts civil rights. Far-right politicians and their supporters are restructuring the state and the judiciary, Ben-Gvir is turning the Israeli police into his own political militia.

At the same time, many so-called liberals — people with whom we demonstrated together before 7 October — are, if not supportive, then at least accepting of it. I implore Israeli society to look closer at what this means for the future: they might use these laws against Palestinians and the Left first, but later on, they will come for you, too.

*You mentioned the pro-democracy movement prior to 7 October, but we also saw big demonstrations against the war in recent months. Now, particularly after Netanyahu expanded the war into Lebanon, his poll numbers are recovering. What does this tell us about the popular mood in Israel?*

First of all, the demonstrations we saw on Israel’s streets weren’t actually against the war. The Israeli public was generally very supportive of the war in Gaza, but many people believed that we needed a ceasefire to free the hostages, because they understood that Netanyahu was never going to sign an agreement with Hamas. A large part of those demonstrating were basically saying, “Agree to a ceasefire, get the hostages back, and then do whatever you want.” **It wasn’t a principled anti-war movement in that sense.**

The reflex for the majority of Israelis is to support their side in war. Throughout the many wars we have experienced, we [Hadash and the Arab parties] are usually the only ones to oppose it at first. Then, after a few weeks, [left-liberal party] Meretz joins us. But Meretz, of course, doesn’t exist anymore.

Because of what happened on 7 October, support for the war was overwhelming at first. Then people began to get tired, feeling that it hadn’t brought the desired results. Now that Netanyahu has started the war on Lebanon, people think maybe we can eliminate Hezbollah and allow the people from the North to return to their homes. It’s as if they learned nothing from the last twelve months: you cannot eliminate either Hezbollah or Hamas militarily, they will always be there.

**But to tell you the truth, Israeli society also needed this war to regain a sense of pride. After 7 October, many Israelis lost their national pride, their feeling that we are a powerful nation, the only real power in the Middle East. The war gives them the feeling that yes, we are able to control the situation, and yes, we are capable of defeating Hamas and Hezbollah.**

*Do you think Israel is more afraid of Hezbollah than Hamas?*

Of course, Hezbollah is much more powerful. Hamas was under siege in Gaza for years, Hezbollah is freer to act, import weaponry, etc. We can see that in the rockets they are using to attack Israel right now — it shows that Hezbollah is still very capable and still has a lot of power.

**That said, I reject armed escalation from either side, because that will just push the other side to do the same. Then you get more rockets, more guns, more death. The only way out of this predicament is a political agreement. But any agreement would threaten Netanyahu’s position. He wants a chaotic situation, because that’s the kind of environment he can survive in. Really, it’s a war for Netanyahu’s political survival as much as it is for his vision of a Greater Israel.**

*What do you make of the collapsed peace talks and Qatar’s announcement that it asked Hamas to leave its territory?*

I’m not the person to speak about what Hamas wants, because I hear about what Hamas wants the same way you do: from the news. Qatar has always played this mediating role, because the US wants them to, and because they need someone to do it, of course. That means there is more pressure on Hamas to reach an agreement. But I think Hamas’s people are basically with their backs to the wall. They can’t ask for anything except for an end to the war.

*What do the levels of support for the war and the ongoing repression of the Left mean for socialist strategy going forward? As a Palestinian Communist in Israel, do you believe there is still space to build alliances between Jewish and Arab workers, and to unite people on a class basis?*

First of all, you have to remember that I am a Member of the Knesset. Therefore, my role is to be in touch with the wider society. I cannot afford to be the most radical person in the movement. That said, the space for building broad-based alliances in Israel is shrinking all the time — there are fewer and fewer people who are willing to cooperate. Many of the people who are demonstrating for democracy in Israel right now refuse to work with us.

Nevertheless, there is still a minority among the Jewish Israeli population that has not changed its position in terms of the occupation and colonization of the Palestinian people, people who truly believe that Israel has to be a state with equal rights for all of its citizens. Those are the people with whom we, as Palestinians in Israel, are fighting side-by-side against the war and against the occupation.

There are many Palestinians with whom I agree on the need to stop the war and end the occupation, but who have lots of right-wing ideas that I do not share at all. If I can maintain relations with them, then I can surely maintain relations with my Jewish comrades who are willing to put themselves in danger to defend Palestinians’ human rights. Still: we are a small group, and we are much smaller than before. We need support from the international Left now more than ever.

*What would that international support look like?*

You know, in the past, we used to invite people from abroad to come visit us in Israel, to show them the inequality and the oppression. But now, we tell them to stay where they are and struggle there. The best solidarity action the international Left can take is to put more pressure on their own governments to stop supporting the Israeli government, to make them understand that Israel is acting against the best interests not only of its own people, but of everyone in the region.

0
rotenotes

Τα παιδιά στη Γάζα αντιμετωπίζουν κρίση υγείας και πείνα εν μέσω συνεχιζόμενων ισραηλινών επιθέσεων (Ana Vračar – Children in Gaza face health crisis and hunger amid continued Israeli attacks)

Photo: AWDA Health & Community Association Τα παιδιά στη Γάζα αντιμετωπίζουν κρίση υγείας και πείνα εν μέσω συνεχιζόμενων ισραηλινών επιθέσεων (Children in Gaza face health crisis and hunger amid continued Israeli attacks) Τα παιδιά στη Γάζα γίνονται όλο και πιο πεινασμένα και…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Μόνο ένα εργατικό, σοσιαλιστικό κίνημα μπορεί να κερδίσει την τρανς απελευθέρωση (liberationnews)

WASHINGTON, DC - MAY 22: Participants in the "Trans Youth Prom" pose for a photo in front of the U.S. Supreme Court Building on May 22, 2023 in Washington, DC. Trans and non-binary youth gathered outside of the U.S. Capitol Building to hold a Prom like event that included music, dancing and speeches. (Photo by Anna Moneymaker/Getty Images)…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Ο Αϊνστάιν αντιτάχθηκε στον Σιωνιστικό αποικισμό στην Παλαιστίνη και προέβλεψε την τρέχουσα καταστροφή (covertactionmagazine)

Ο Αϊνστάιν αντιτάχθηκε στον Σιωνιστικό αποικισμό στην Παλαιστίνη και προέβλεψε την τρέχουσα καταστροφή Πηγή: Με Ρόμπιν Φίλποτ- 19 Νοεμβρίου 2024 Ρόμπιν Φίλποτ Ο Robin Philpot είναι απόφοιτος του πανεπιστημίου του Τορόντο και ιδρυτής της Baraka Books στο Μόντρεαλ. Είναι συγγραφέας του A People’s History of Quebec , με τον Jacques Lacoursière…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Ανταλλαγή μεταξύ κεφαλαίου και εργατικής δύναμης (Roman Rosdolsky)

μτφ του Ανταλλαγή μεταξύ κεφαλαίου και εργατικής δύναμης Στο προηγούμενο κεφάλαιο επισημάναμε δύο διαφορετικές διαδικασίες στην ανταλλαγή μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Για τον εργάτη αυτή η ανταλλαγή απλά αντιπροσωπεύει την πώληση της εργατικής του δύναμης για ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, για μισθούς· αυτό που κερδίζει ο καπιταλιστής μέσω αυτής της ανταλλαγής είναι η εργασία η ίδια, «η παραγωγική…

volontegenerale.wordpress.com/

0
rotenotes

Broken Britain (Michael Roberts)

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Η αφηρημένη εργασία ως η μόνη πηγή (υπερ)αξίας (Guglielmo Carchedi 2011)

labour abstract-surplus value el Created Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2024 Η αφηρημένη εργασία ως η μόνη πηγή (υπερ)αξίας Ότι η αφηρημένη εργασία είναι η μόνη πηγή αξίας και υπεραξίας είναι η θεμελιώδης υπόθεση της οικονομικής θεωρίας του Μαρξ. Πρώτον, γιατί να δημιουργούν οι εργάτες (υπερ)αξία; Η ένσταση που ακούγεται πιο συχνά είναι ότι δεν υπάρχει λόγος να αποκλειστούν τα μέσα παραγωγής και

volontegenerale.wordpress.com/

0
rotenotes

Φιλοσοφία του Νου (μτφ. philosophy of mind @wikipedia_20241110)

philosophy of mind wikipedia el Created Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2024

0
rotenotes

US election 2024: inflation, immigration and identity (Michael Roberts)

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Η Τζούντιθ Μπάτλερ και η «Δυσφορία Φύλου» (Judith Butler and ‘Gender Trouble’)

Η Τζούντιθ Μπάτλερ και η «Δυσφορία Φύλου» Μία σημαντική Αμερικανή στοχάστρια που σχετίζεται με τη μεταστρουκτουραλιστική σκέψη είναι η Judith Butler. Εκπαιδευμένη στην Ηπειρωτική φιλοσοφία και με δημοσιεύσεις στον Χέγκελ, η Μπάτλερ είναι περισσότερο γνωστή για την ενασχόλησή της με τη φεμινιστική θεωρία και ως «μητέρα» (μαζί με τη μελετήτρια αγγλικής λογοτεχνίας Eve Sedgwick) της Queer…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Is individualist anarchism capitalistic? (An Anarchist FAQ Version 13.0)

Section G - Is individualist anarchism capitalistic? Introduction G.1 Are individualist anarchists anti-capitalist? G.1.1 What about their support of the free market? G.1.2 What about their support of "private property"? G.1.3 What about their support for wage labour? G.1.4 Why is the social context important in evaluating Individualist Anarchism? G.2 Why do individualist anarchists reject social…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Michael Roberts – Το ποσοστό κέρδους είναι το κλειδί

Το ποσοστό κέρδους είναι το κλειδί Αγγλικό πρωτότυπο: ( Η σύγχρονη παγκόσμια οικονομία κυριαρχείται από τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Στον καπιταλισμό, το χρήμα χρησιμοποιείται για την αύξηση του. Το κέρδος, και όχι η κοινωνική ανάγκη, οδηγεί την παραγωγή. Και η καπιταλιστική παραγωγή δεν προχωρά σε ευθεία γραμμή προς τα πάνω. Υπόκειται σε επαναλαμβανόμενες κρίσεις «αναπτύξεις και υφέσεις» (‘booms and slumps’)…

volontegenerale.wordpress.com/

0
rotenotes

The Speculative Dialectic of Use and Exchange (gift)

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Πρωταγόρας (διάλογος) (el.wikipedia.org)

{{Βιβλίο | πρωτότυπο_όνομα_βιβλίου   = Πρωταγόρας (διάλογος) | εικόνα                    = [[αρχείο:Protagoras by Plato.JPG|250px]] | λεζάντα                   = «'''''Πόθεν ω Σώκρατες, φαίνει;'''''»
(Έκδοση του κειμένου με ελληνικές και λατινικές επεξηγήσεις, 1854) | συγγραφέας                = [[Πλάτων]] | είδος                     = διάλογος | εκδότης                   = | εικονογράφηση             = |…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Raoul Vaneigem – The Revolution of Everyday Life

The Revolution of Everyday Life by Raoul Vaneigem via: "Introduction" DEDICATION To Ella, Maldoror and those who helped this adventure upon its way. "I LIVE ON THE EDGE OF THE UNIVERSE AND I DON'T NEED TO FEEL SECURE." "Man walketh in a vain shew, he shews to be a man, and that's all." We seem to live in the State of variety, wherein we are not truly living but only in appearance: in Unity is our life: in one we are,…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ | Κ. Μαρξ

PRAXIS Πέμπτη, 19 Δεκεμβρίου 2013 Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ | Κ. Μαρξ Ακόμα κι εδώ, όπως πάντοτε, ο Sancho* είναι άτυχος στα πρακτικά του παραδείγματα. Σκέφτεται ότι κανένας δε θα μπορούσε «να κάνει στη θέση σου τις μουσικές σου συνθέσεις, να φτιάξει τους πίνακες που σχεδίασες. Κανείς δεν μπορεί ν’ αντικαταστήσει τα έργα του Ραφαήλ». Αλλά ο Sancho θα ’πρεπε να ξέρει ότι κάποιος άλλος, κι όχι ο Μότσαρτ, έγραψε και…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

TAKAHISA OISHI – The Materialist Interpretation of History and Marx’s Critique of Political Economy

The Materialist Interpretation of History and Marx's Critique of Political Economy TAKAHISA OISHI Professor of Economics Takushoku University Tokyo, Japan Introduction In my latest paper[1], I examined the editing problems of "I Feuerbach" of The German Ideology (1845-1846)--hereafter FEUERBACH--. Here I am concerned with the so-called 'materialist interpretation of…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

Søren Kierkegaard – Η Αγωνία που λυτρώνει

Κίρκεγκωρ, Η Αγωνία που λυτρώνει Ἀπό: Soren Kierkegaard, Η έννοια της αγωνίας, μετάφραση Γιάννη Τζαβάρα, εκδόσεις Δωδώνη Αθήναι 1971, σσ. 117-133 και 184-193. Η διαλεκτική της αγωνίας όσον αφορά το πεπρωμένο Έχουν την κακή συνήθεια να λένε πως ο Παγανισμός βρίσκεται μέσα στην αμαρτία, ίσως θα 'πρεπε σωστότερα να πουν πως βρίσκεται μέσα στην αγωνία. Γενικά ο Παγανισμός είναι αισθησιασμός, αλλά αισθησιασμός που έχει σχέση με το…

rotenotes.wordpress.com/2024/1

0
rotenotes

post-structuralism @wikipedia (20131024)

en.wikipedia.org/wiki/Post-structuralism {{for|the application of this theory to international relations|Post-structuralism (international relations)}} {{Philosophy sidebar}}{{Semiotics}}{{Postmodernism}} '''Post-structuralism''' is a label formulated by American academics to denote the heterogeneous works of a series of mid-[] and [] and [] who came to international prominence in the 1960s and '70s.

0
Show older

marx

28

communism

16

anarchism

15

engels

10

anarchy

7

solidarity

5

husserl

5

malatesta

3

philosophy

2

kropotkin

1
Qoto Mastodon

QOTO: Question Others to Teach Ourselves
An inclusive, Academic Freedom, instance
All cultures welcome.
Hate speech and harassment strictly forbidden.

Trending now

Resources

Developers

What is Mastodon?

qoto.org

More…

v3.5.19-qoto · Privacy policy